Τα τελευταία χρόνια, οι Νανοτεχνολογίες και Νανοεπιστήμες (Ν&Ν) αποτελούν διεθνώς έναν πυρήνα έντονων ερευνητικών δραστηριοτήτων με αναρίθμητες εφαρμογές που θα βελτιώσουν την ποιότητα της ζωής μας.
Το πρόθεμα «Νανο-» υποδηλώνει την επιστήμη και τεχνολογία της τάξης μεγέθους του νανομέτρου (nm), διαστάσεις που αγγίζουν τη μοριακή δομή της ύλης και απαιτούν νέες πειραματικές και τεχνολογικές προσεγγίσεις στη διαχείρισή τους. Οι επιστήμες αυτές συνίστανται στη μελέτη της ύλης και των βιολογικών αλληλεπιδράσεων στη νανοκλίμακα (1-100 nm) και οι νανοτεχνολογίες αποσκοπούν στη κατασκευή και στον έλεγχο νανοσυστημάτων που θα λειτουργούν σε τόσο μικρές διαστάσεις. Για να γίνει αντιληπτό το μέγεθος της νανοκλίμακας πρέπει να τονιστεί ότι το νανόμετρο είναι το ένα δισεκατομμυριοστό του μέτρου (10-9 m), 60.000 φορές μικρότερο από το πάχος μιας τρίχας. Σε επίπεδο κυττάρου, οι πρωτεΐνες της κυτταρικής μεμβράνης έχουν διαστάσεις λίγων νανομέτρων, η λιπιδαιμική διπλοστοιβάδα έχει πάχος 5.5 nm, η πυρηνική μεμβάνη ~ 40 nm και το DNA έχει διαστάσεις 6.7- 8.5 nm.
Η Νανοϊατρική αναφέρεται στην εφαρμογή της νανοτεχνολογίας στον τομέα της υγείας, αξιοποιώντας τις βελτιωμένες φυσικές, χημικές και βιολογικές ιδιότητες των νανοδομημένων υλικών. Όπως προανέφερα, το μέγεθος των συνθετικών αυτών νανοδομών είναι παρόμοιας κλίμακας (π.χ. 1nm – 10μm) με εκείνο των λειτουργικών βιολογικών μονάδων (π.χ. πρωτεΐνες, κύτταρα) επιτρέποντας έτσι την άμεση αλληλεπίδρασή τους με τα κύτταρα.
Οι εφαρμογές της νανοϊατρικής συμβάλλουν στην πρώιμη διάγνωση, παρακολούθηση και θεραπεία διαφόρων ασθενειών (π.χ. καρδιαγγειακές παθήσεις, καρκίνος, οστεοαρθρίτιδα, διαβήτης, κλπ). Μερικές από αυτές τις εφαρμογές περιλαμβάνουν νανοσωματίδια και βιοαισθητήρες που επιτρέπουν την in- vitro ή/και in- vivo ταχεία ανάλυση βιολογικών δειγμάτων για την ανίχνευση των βιολογικών δεικτών σχετικά με την εμφάνιση και εξέλιξη μιας ασθένειας καθώς και την αύξηση της ευκρίνειας των κλασσικών απεικονιστικών τεχνικών, αντίστοιχα. Οι πρόσφατες εξελίξεις στη μεταφορά φαρμάκων σχετίζονται με την ανάπτυξη σύνθετων νανο-συστημάτων για τη στοχευμένη απελευθέρωση φαρμάκων με ελεγχόμενο τρόπο. Η Αναγεννητική Ιατρική έχει τη δυνατότητα να επιφέρει μελλοντικά αλλαγές στον τρόπο αντιμετώπισης ορισμένων εκφυλιστικών ασθενειών.
Η κ. Καραγκιοζάκη είναι Διευθύντρια της Ομάδας Νανοϊατρικής στο Εργαστήριο Νανοτεχνολογίας-LTFN του ΑΠΘ με 18 ερευνητές όπου διενεργείται πρωτοποριακή έρευνα για τη εφαρμογή της Νανοϊατρικής για την Αθηρωμάτωση, τη Στεφανιαία Νόσο, τις Θρομβώσεις, για τη βελτιστοποίηση των στεντς, των καρδιακών βαλβίδων και εμφυτευμάτων καθώς και άλλων ασθενειών. Ειδικότερα, συντίθενται νανοσωματίδια μεγέθους 100 νανομέτρων που μεταφέρουν φάρμακα για τη στοχευμένη μεταφορά τους στις αθηρωματικές πλάκες στα σημείο της στένωσης με σκοπό τη θεραπεία τους.
Ακόμη γίνεται εφαρμογή της Νανοϊατρικής για την ενδελεχή μελέτη της παθογένειας θρόμβωσης σε μοριακό αλλά και ατομικό επίπεδο και για την αντιμετώπιση των βασικών προκλήσεων στο τομέα των stents με την παρασκευή βιοαποικοδομήσιμων πολυμερών (που διασπώνται μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα μετά την είσοδο στον ανθρώπινο οργανισμό, ώστε να μην προκληθεί φλεγμονή στο αγγειακό τοίχωμα και να αποτραπούν οι επιπλοκές της αγγειοπλαστικής) που θα μεταφέρουν φάρμακα. Διαθέτει πατενταρισμένη μία νανοπλατφόρμα για μεταφορά φαρμάκων που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως επικάλυψη για stents και άλλα ιατρικά εμφυτεύματα και θα εκλύει τα φάρμακα με βαθμιαίο και ελεγχόμενο τρόπο. Mε αυτό τον τρόπο, θα δοθούν λύσεις και θα αποφευχθούν οι επιπλοκές των μέχρι τώρα χρησιμοποιούμενων stents, για παράδειγμα η οξεία και κυρίως η όψιμη θρόμβωσή τους.
Το LTFN Εργαστήριο αποτελεί πόλο καινοτομίας και αριστείας παγκοσμίως, γεγονός που πιστοποιείται από τα 80 Ευρωπαϊκά και Ελληνικά ανταγωνιστικά Προγράμματα που έχει συντονίσει, τα 180 άρθρα σε διεθνή περιοδικά με 7000 ετεροαναφορές (http://ltfn.physics.auth.gr/). Τέλος, η κ. Καραγκιοζάκη αποτελεί συντονίστρια της Ελληνικής Πλατφόρμας Νανοϊατρικής (http://www.nano-net.gr/index.php/gr-nanomed), και διοργανώνει κάθε χρόνο το Διεθνές Workshop Νανοϊατρικής και Βιοηλεκτρονικής κατά τη διάρκεια του Παγκόσμιου Συνεδρίου Νανοτεχνολογίας (http://www.nanotexnology.com) με περισσότερο από 1000 συμμετέχοντες, επιστήμονες από 60 χώρες.
